فرز
طیف وسیعی از مشتریان با نیازهای گوناگون متقاضی خرید فرز هستند. این موضوع به طور مستقیم با گوناگونی و انواع بسیار متعدد دستگاه فرز در ارتباط است. این دستگاه تابحال در شکل‌ها، ساختارها و کاربردهای متفاوتی به بازار عرضه شده است. همین موضوع پرداختن آن به در یک قالب کلی را کمی سخت می‌کند.
واقعیت این است که انواع این ابزار آنچنان گوناگون و متفاوت هستند که ارائه توضیحی یکسان برای همه آن‌ها تا حدی سخت به نظر می‌رسد. با این حال در این یادداشت قصد داریم تا در نگاهی کلی به عنوان مقدمه‌ای برای خرید فرز به این موضوع بپردازیم. البته این به معنی معرفی نکردن انواع مختلفاین محصول نیست.
فرزکاری چیست؟
به عنوان مقدمه‌ای برای خرید فرز، بهتر است بدانیم که با چه دستگاهی سروکار داریم. نکته جالب در مورد شناسایی انواع مختلف دستگاه فرز این است که شناسایی فرآیند فرزکاری مقدم بر شناخت خود دستگاه است. فرزکاری یا در اصطلاح انگلیسی آن (Grinding) به عملیاتی خاص در حوزه صنعت و تولید گفته می‌شود.
فرزکاری عبارت است از صیقل سطح فلزات یا بعضاً برش آن‌ها از طریق اصطکاک شدیدی که با تماس بین سطوح ایجاد می‌شود. در این فرآیند یک شیء که در اغلب مواقع دوار و دیسکی شکل است با سرعت بالایی به چرخش درمی‌آید. بر اثر تماس مستقیم این شیء در حال چرخش با سطح قطعه کار، در آن صیقل ایجاد می‌شود.
در اغلب مواقع، یک پروسه فرزکاری به منظور صیقل و پرداخت سطوح فلزی اجرا می‌شود اما بعضاً از دستگاه فرز برای ایجاد برش در فلز نیز استفاده می‌شود. حال پس از آشنایی با فرآیند فرزکاری بهتر می‌توان این ابزار را مورد بررسی قرار داد.
فرز چیست؟
وظیفه اصلی دستگاه فرز یا همان (Grinder) ایفای نقش در فرآیند فرزکاری است. یک دستگاه فرز می‌تواند برقی سیمی، برقی شارژی یا بادی باشد.
موتور دستگاه، بسته به نوع آن، با استفاده از برق یا باد یک نیروی دورانی و چرخش سریع ایجاد می‌کند. این چرخش بسیار سریع که گاهاً تا 5000، 6000 یا تا 7000 هزار دور بر دقیقه توسط موتور تولید می‌شود، به یک دیسک سخت منتقل خواهد شد. این دیسک سخت که گاهی در برخی مدل‌ها حالتی دوکی شکل نیز دارد، همان شیء سختی است که در اثر اصطکاک با سطح قطعه کار، آن را صیقل می‌دهد.
بر اثر تماس مستقیم این دیسک دوار که سرعت زیادی هم دارد، کاربر می‌تواند بسته به نیاز به صیقل و پرداخت سطح فلز یا حتی برش آن بپردازد. انواع دستگاه فرز قریب به اتفاق دستی و قابل حمل هستند اما بسته به کاربرد ممکن است شکل بدنه آن‌ها متفاوت باشد.
یک نکته در مورد کاربرد دستگاه فرز
فرآیند فرزکاری اساساً در ارتباط با فلزات و صیقل یا برش آن‌ها معنا پیدا می‌کند. اما برخی از انواع دستگاه فرز بسته به کاربرد خاصی که دارند برای صیقل و برش متریال‌های دیگری مانند سنگ و چوب نیز کاربرد دارند. به عنوان مثال مشتریان متقاضی خرید فرز سنگ بری قصد استفاده از آن برای برش سنگ ها را دارند. پس امروزه این دستگاه کاربرد گسترده تری یافته است. در ادامه با معرفی انواع دستگاه فرز بهتر می‌توانید این موضوع را متوجه شوید.
اجزای اصلی دستگاه فرز کدام‌ها هستند؟
همانطور که در ابتدای متن نیز گفته شد، فرز ها در شکل‌ها و کاربری گوناگونی به بازار عرضه می‌شوند. به همین خاطر ممکن است برخی از این محصولات به صورت جزئی یا شاید حتی در ظاهر کلی تفاوت‌هایی داشته باشند. آنچه ما در این بخش به عنوان اجزای اصلی دستگاه فرز به آن‌ها اشاره می‌کنیم، متداول‌ترین و رایج‌ترین بخش‌ها هستند. اما این بدان معنی نیست که در هیچ دستگاه فرزی اجزا و قطعات دیگری قابل مشاهده نیست.
موتور دستگاه فرز:
موتور دستگاه بسته به نوع آن می‌تواند الکتریکی یا بادی باشد. این بخش از دستگاه در اصل قلب تپنده آن بوده و وظیفه ایجاد چرخش را برعهده دارد.
کابل برق/باتری/شلنگ هوا:
بسته به نوع دستگاه یکی از سه مورد اخیر، وظیفه انتقال نیرو به درون دستگاه را برعهده دارند. باتری و کابل برق الکتریسیته مورد نیاز موتور را تأمین کرده و شلنگ هوا نیز بدیهتاً به منظور ورود هوای فشرده کاربردی است.
دسته اصلی و دسته جانبی:
دسته اصلی دستگاه فرز معمولاً در بخش انتهایی یا تنه آن قرار گرفته و بخشی از بدنه دستگاه است. اما دسته جانبی به حالت عمود بر راستای بدنه به شکل قائم قرار گرفته و کنترل دستگاه از بخش جانبی را تسهیل می‌کند. (همه انواع دستگاه فرز دارای دسته جانبی نیستند)
دیسک برش:
دیسک برش یا تیغه برش، اسامی هستند که به اصلی‌ترین بخش صیقل یا برش دستگاه اشاره دارند. این دیسک همان شیئی است که با سرعت بسیار بالا به چرخش درآمده و با اصطکاک شدید خود بر روی قطعه کار اثر می‌گذارد. (در برخی مدل‌ها دیسکی نبوده و دوکی‌شکل است!)
محافظ دیسک برش
این قطعه که عمدتاً به شکل یک نیم‌دایره است، بخشی از دیسک برش را که به سمت کاربر بوده و برای برش یا صیقل کاربردی ندارد، در بر می‌گیرد. این محافظ به منظور جلوگیری از تماس ناخواسته دست با دیسک برش در حین کار تعبیه شده است. (به آن محافظ تیغه نیز گفته می‌شود)
کلید روشن و خاموش
همانطور که قابل حدس است با این کلید می‌توان دستگاه را در وضعیت روشن یا خاموش قرار داد. شایان ذکر است که به عنوان مکمل برای این کلید، بسته به مدل دستگاه، کلید دیمر یا تنظیم سرعت نیز در نظر گرفته می‌شود.
عوامل مؤثر بر قیمت فرز کدام موارد هستند؟
در فرآیند خرید فرز، مانند فرآیند خرید هر ابزار دیگری، برخی معیارها و ویژگی‌ها بیش از سایرین اهمیت دارند. این معیارها تعیین‌کننده، به شما نشان می‌دهند که کدام مدل و کدام دستگاه ارزش خرید بیشتری دارد. نکته‌ای که باید در رابطه با عوامل مؤثر بر قیمت فرز نیز به آن اشاره کرد، برابر نبودن شرایط در انواع مختلف این محصول است. عوامل مؤثر بر قیمت، مخصوصاً در نوع انگشتی و شارژی، ممکن است قدری متفاوت باشند. اما به عنوان قدر مطلق و چکیده‌ای از معیارهای مؤثر در قیمت فرز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- قدرت موتور یا در اصطلاح چند وات بودن دستگاه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. هر قدر قدرت بیشتر باشد، قطعاً قیمت فرز نیز بیشتر خواهد شد.
- دیمردار بودن یکی دیگر از عوامل بسیار مهم و مؤثر در تعیین قیمت فرز است. دستگاه‌های دیمردار با وجود امکان تنظیم سرعت دستگاه، قیمت بیشتری دارند.
- حداکثر سرعت چرخش دیسک برش که معمولاً طبق واحد دور بر دقیقه یا (RPM) تعیین می‌شود.
- وجود قابلیت نصب دسته‌کمکی یک امتیاز مثبت است.
- داشتن گارانتی معتبر و اصلی باعث افزایش ارزش و قیمت محصول انتخابی شما خواهد شد.
- برند و میزان اعتبار تولیدکننده قطعاً تأثیر مستقیمی بر قیمت دستگاه دارد.
- حداکثر قطر دیسک یا صفحه برشی که توسط دستگاه پشتیبانی می‌شود، بر قیمت این ابزار اثرگذار است.
دستگاه فرز چه کاربردی دارد؟
متقاضیان خرید فرز، کاربرانی گوناگون و با نیازهای متمایز هستند. کاربران متفاوتی با ایده‌های مختلف به سراغ انواع مختلف فرز رفته و قصد خرید آن‌ها را دارند. این موضوع دقیقاً از گوناگونی کاربرد فرز ناشی می‌شود.این محصول، ابزاری چندکاره و با عملکردهای متمایز است که اتفاقاً به همین خاطر در شکل‌ها و انواع مختلفی نیز به بازار عرضه شده است.
در کنار اینکه فرز در انواع مختلفی به بازار عرضه می‌شود، دیسک های برش نیز در انواع مختلفی تولید می‌شوند. این یعنی شما با تغییر نوع دیسک برش نیز می‌توانید کاربرد دستگاه را تغییر دهید. با این وجود بهتر می‌توان درک کرد که چرا کاربردهای این دستگاه تا این حد گوناگون است. در ادامه برخی از این کاربردهای گوناگون را مرور می‌کنیم.
- برش فلزات؛ با استفاده از صفحه فرز الماسه یا سنگ ساب و برش(Abrasive)
- فرزکاری و صیقل سطح فلزات
- زنگ‌زدایی و از بین بردن زنگ‌زدگی سطح اجسام فلزی مختلف (پولیش دادن)
- برش کاشی‌های سرامیکی
- حذف لایه رنگ از روی اجسام مختلف
- برش سنگ‌ها در انواع و اقسام مختلف
- تیز کردن و صیقل دادن لبه ابزارهایی مانند قیچی باغبانی
- کنده‌کاری چوب و شکل دادن به اجسام چوبی با روش‌های مختلف
- تسطیح و صیقل سطح قطعات چوبی
انواع فرز کدام‌ها هستند؟
به همان اندازه که عوامل مؤثر بر قیمت فرز در هنگام خرید آن اهمیت دارند، شناخت انواع آن نیز حائز اهمیت است. بدون داشتن شناخت کاملی نسبت به انواع این محصول، نمی‌توانید به طور دقیق دستگاهی را متناسب با نیازهای خود بیابید. در همین راستا بخش انتهایی متن را به شناسایی و بررسی کلی انواع فرز اختصاص می‌دهیم.
فرز آهنگری
متقاضیان خرید فرز آهنگری، همانطور که از نام آن پیداست، در اصل با فلزات و قطعات فلزی سروکار دارند. این دسته از مشتریان هدف از خرید خود را فرزکاری، برش و صیقل سطح فلزات قرار داده و بر همین مبنا در جستجوی دستگاهی با این قابلیت هستند. معمولاً انواعی از دستگاه فرز در این دسته قرار می‌گیرند که سرعت چرخش دیسک در آن‌ها بین 8000 تا 8500 دور در دقیقه باشد.
فرز سنگ بری
فرز سنگ بری به دسته‌ای از انواع این محصول گفته می‌شود که سرعت چرخش ایده‌آل آن‌ها بین 6000 تا 6500 دور در دقیقه است. متقاضیان خرید فرز سنگ بری هدف اصلی خود را از خرید این دستگاه، ایجاد برش در انواع مختلف سنگ ها می‌دانند. باید اضافه کرد که این محصول عمدتاً به لحاظ ظاهری و شکل بدنه تفاوت چشم گیری با فرز آهنگری ندارد.
مینی فرز
مینی فرز ها وزن کمتری داشته و در سایز کوچک‌تری تولید می‌شوند. متقاضیان خرید مینی فرز قصد استفاده از آن برای امور سبک‌تر و ساده‌تری را دارند. در همین راستا توان و قدرت این محصول نیز در قیاس با مدل های بزرگ، کمتر است. به نحوی که به طور معمول توانی بین 600 الی 1800 وات دارند. قیمت مینی فرز ها نسبت به مدل های بزرگ، کمتر است.
مینی فرز شارژی
مینی فرز شارژی همانطور که از عنوان آن پیداست، نوع خاصی از انواع مینی فرز را شامل می‌شود که از باتری برای تأمین برق استفاده می‌کنند. این محصولات، فاقد کابل برق بوده و باتری درون بدنه دستگاه تعبیه شده است.
شارژی بودن و بی‌نیاز بودن این محصول از اتصال به پریز برق، منشأ مزایا و نقاط قوت متعددی است که کاربران این دسته از محصولات آن‌ها را در دایره اهداف خود دارند. به عنوان مثال کاربرانی که در شرایط کاری به پریز برق دسترسی ندارند متقاضی خرید مینی فرز شارژی هستند.
مینی فرز بادی
مینی فرز بادی نیز به عنوان یک زیرشاخه از شاخه مینی فر ها شناخته می‌شود. محصولات حاضر در این دسته نیروی خود را به جای برق، از هوای فشرده تأمین می‌کنند. در همین راستا برای استفاده از این محصول به دستگاه کمپرسور هوا هم نیاز دارید. پس با در نظر داشتن این موضوع باید گفت متقاضیان خرید مینی فرز بادی از تجهیزات کارگاهی خاصی بهره مند هستند.
اور فرز
اور فرز هم به لحاظ ظاهری و هم به لحاظ کاربرد تفاوت چشم‌گیری با سایر انواع فرز ها دارد. کاربرد اصلی این دستگاه در امور نجاری و سایر امور مرتبط با چوب است. در این محصول خبری از دیسک برش نیست و نحوه قرارگیری دستگاه نسبت به قطعه کار نیز به کلی متفاوت است.
اورفرز یک ابزار ماشینی و کاربردی در حوزه نجاری و کار چوب است که از یک سطح تحتانی صاف با تیغه دوار با حالت دوکی‌شکل تشکیل شده است. تیغه دوار دوکی‌شکل اور فرز که به آن اسپیندل (Spindle) نیز گفته می‌شود، ممکن است توسط یک موتور الکتریکی یا یک موتور پنوماتیک به گردش درآید. این دستگاه در اصل یک ابزار دستی است که با تکان دادن دست، قابلیت جابجایی بر سطح یا لبه چوب را دارد.
فرز انگشتی
متقاضیان خرید فرز انگشتی و افرادی که به کاربردهای آن نیاز دارند، بیشتر افرادی هستند که با چوب سروکار دارند. البته این به آن معنی نیست که این محصول صرفاً یک ابزار نجاری بوده و فقط برای کار با چوب مناسب است. فرز انگشتی بیشتر برای امور ظریف‌تر کاربرد داشته و به‌نسبت موتور ضعیف‌تری دارد. بدنه این دستگاه حالتی خطی و مستقیم داشته و محور چرخش بخش دوار آن هم راستا با خود بدنه است.
